Boğaz hastalıkları, yılın her döneminde pek çok bireyi etkileyen oldukça yaygın sağlık sorunlarıdır. Farenks bir diğer adıyla boğaz, nefes borusuna besin, soluk borusuna ise hava taşıyan bir tüp niteliğindedir. Hem solunum hem de sindirim sistemlerini dış ortama bağlaması nedeniyle aynı zamanda birçok hastalığın gelişimi için de açık bir ortam oluşturur.1 Kulak burun ve boğaz hastalıkları tıbbi birimlerinin uzmanlık alanına giren boğaz hastalıkları; doğrudan boğazda oluşan veya dolaylı yoldan boğazı etkileyen birçok sorunu içerebilir. Solunum yolu sorunları, yutma fonksiyonuna ilişkin sorunlar ve ses tellerini ilgilendiren problemler gibi birçok hastalık genel olarak boğaz hastalıkları kategorisinde incelenebilir. Boğaz hastalıkları adları veya boğaz hastalıkları isimleri listesi gibi konular hakkında detaylı bilgi edinmek için içeriğimizin devamını inceleyebilirsiniz.
Boğaz Hastalıkları Nelerdir?
Boğazı etkileyen sağlık sorunları oldukça yaygın şekilde görülür. Özellikle de boğaz ağrısı, hemen tüm bireyleri yaşamın belirli dönemlerinde etkileyen bir durumdur. Konuşma ve yutkunma becerilerini olumsuz etkilemesi nedeniyle boğazda olan hastalıklar günlük yaşamı ve iş hayatını zorlaştırabilir. Tanı, tedavi ve takip süreçleri kulak burun boğaz hastalıkları birimlerince yürütülen bu hastalıklar, türüne göre bazı durumlarda diğer tıbbi birimlerle işbirliği gerektirebilir. (2) Boğaz hastalıkları çeşitleri arasında en yaygın olanları şu şekilde sıralanabilir:
Boğaz Ağrısı ve Boğazda Gıcık
Boğaz ağrısı, boğazda kaşıntı ve gıcık hissi çok yaygın görülen bir sorun olup genellikle soğuk algınlığı ya da grip gibi enfeksiyonlardan kaynaklanır. Streptokok türü bakteriler veya çeşitli virüslerin neden olduğu enfeksiyonların yanı sıra reflü veya alerjik hastalıklar gibi pek çok durum da boğaz ağrısı ve gıcıklanma sorununa yol açabilir. Ağrıya eşlik eden diğer semptomların değerlendirilmesi, soruna neden olan durumun tespiti için oldukça önemlidir. Bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklı soğuk algınlıkları en yaygın neden olup antibiyotik tedavisi gerektirebilir.3
Tonsillit
Bademcik iltihabı olarak da adlandırılan tonsillit, boğazın arka kısmında yer alan bademcikleri etkileyen enfeksiyonlardır. Ağızdan bakıldığında kolaylıkla görülebilen bademcikler birer lenf bezidir ve iltihaplanmaları halinde şişmiş, kızarmış veya iltihap nedeniyle beyazlaşmış bir görünüm alabilir. Boğazda şiddetli ağrı, ateş, yutkunma güçlüğü gibi semptomlara yol açabilir ve antibiyotik tedavisi gerektirebilir.2 4
Larenjit
Ses tellerinin aşırı kullanım, tahriş veya enfeksiyon gibi nedenlere bağlı olarak tahriş olması ve iltihaplanması durumudur. Konuşmayı olumsuz etkilerken ses kısıklığı ve ses kaybına neden olabilir. Aynı zamanda boğaz ağrısı ve kuru öksürük sorunlarını da beraberinde getirebilir.5
Yutma Güçlüğü (Disfaji)
Boğaz bölgesinde herhangi bir yaralanma, iltihaplanma, tıkanma veya farklı bir sağlık sorununa bağlı olarak kas ve sinirlerin çalışma düzeninin bozulması, yutma güçlüğüne neden olabilir. Disfaji olarak da adlandırılan bu durum yiyecek ve içeceklerin yutulması esnasında zorlanmaya, soluk borusuna besin kaçmasına (aspirasyon) ve buna bağlı öksürük gibi sorunların gelişmesine neden olabilir. Felç, kanserler, demans veya reflü gibi pek çok farklı hastalık yutma güçlüğü gelişimine yol açabilir.6 7
Kronik Öksürük
Boğaz enfeksiyonları başta olmak üzere pek çok boğaz hastalığında görülebilen öksürük, sekiz haftadan uzun sürdüğünde kronik öksürük olarak adlandırılır. Farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilen kronik öksürükler yaşam ve uyku kalitesini düşürebildiğinden tedavi gerektirir.8
Gastroözofageal Reflü
Aslında gastroenterolojk bir hastalık olan reflü veya halk dilindeki adıyla mide ekşimesi, asidik mide içerisinin yemek borusuna ve boğaza doğru geri kaçmasından kaynaklanır. Boğaz ağrısı, boğazda yanma, yutma güçlüğü ve öksürük gibi boğaza ilişkin sorunları beraberinde getirebilir.2
Ses Kısıklığı
Disfoni olarak da adlandırılan ses kısıklığı, genellikle sesin aşırı kullanımı veya yanlış kullanımından kaynaklanır. Bununla birlikte enfeksiyonlar veya reflü gibi farklı sorunlar da ses kısıklığına yol açabilir. Çoğu zaman konuşmayı zorlaştıran bu durum sesin gergin, tiz, boğuk ya da kaba çıkması şeklinde tanımlanabilir.2
Ses Tellerinin Felci ve Disfonksiyonu
Ses tellerindeki kas ve sinirlere ilişkin felçler ve fonksiyon bozuklukları, ses tellerinin anormal şekilde kapanmasına yol açar. Ses tellerinin disfonksiyonu anlamına gelen bu durum çoğu zaman solunum sorunlarına ve ses kısıklığına neden olur.2
Tükrük Bezi Sorunları
Tükrük bezlerinden yeteri kadar tükrük salgısının olmaması boğazda kuruluk, öksürük, yutkunma zorluğu ve ağrı gibi sorunlara neden olabilir. Sjögren sendromu adlı hastalık veya boğaz, gırtlak, yemek borusu bölgelerindeki herhangi bir tümör tükrük bezlerini etkileyerek bu duruma zemin hazırlayabilir.3
Spazmodik Disfoni
Ses tellerinde istemsiz kasılmalara (spazmlara) neden olan spazmodik disfoni hastalığı, konuşmayı kesintiye uğratabilir. Ayrıca kişinin ses kalitesini de büyük ölçüde etkileyen önemli bir ses bozukluğu türünü oluşturur.2
Krup Hastalığı
Genellikle küçük çocuklarda görülen krup hastalığı, ses telleri ve soluk borusunda ödem oluşumuna neden olan bir tür viral enfeksiyondur. Krup öksürüğü olarak da adlandırılan, hastalığa özgü havlama tarzında bir öksürüğe neden olur ve solunum güçlüğüne yol açabilir. Solunum (damlacık) yoluyla ve temas ile kolaylıkla bulaşabilen krup hastalığında yatar pozisyonda iken şiddetlenen, bu nedenle geceleri artış eğilimine giren öksürük problemi oldukça belirgindir. 9 10
Boğaz Kanseri
Diğer kanser türlerine oranla daha nadir rastlansa da boğaz kanserleri, boğazın çeşitli bölgelerinde oluşan kötü huylu tümörler şeklinde ortaya çıkabilir. Özellikle larenks kanseri, boğaz kanserleri arasında nispeten daha yaygın olanıdır. Tüm kanser türlerinde olduğu gibi boğaz kanserlerinde de erken teşhis ve tedavi, tedavi başarısı açısından oldukça önemlidir. Tespit edilen kötü huylu oluşumlar cerrahi operasyonların yanı sıra kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemlerle tedavi edilebilir.3
Boğazdaki İyi Huylu Kitle ve Lezyonlar
Boğaz bölgesinde oluşan kistler, nodüller ve polip gibi lezyonlar her zaman için kötü huylu olmayabilir, bir diğer deyişle kanser niteliği taşımayabilir. Ancak bu oluşumlar yutkunma güçlüğü, ses bozukluğu, beslenmede zorlanma gibi sorunlara neden olabilir veya hava yolunu tıkayabilir. Bu gibi durumlarda söz konusu kitlelerin cerrahi operasyonlar yardımıyla çıkarılması gerekebilir. 11
Boğaz hastalıkları her ne kadar çok yaygın olsa da bunların büyük bir kısmı enfeksiyonlar, geçici öksürükler ve tahrişler gibi basit durumları içerir. Dolayısıyla çoğu zaman kendi kendine düzelir. Ancak boğazda görülen uzun süreli sorunlar bazı durumlarda daha ciddi sağlık sorunlarını işaret ediyor olabilir. Bu tarz boğaz hastalıkları çeşitleri tedavi gerektirebilir. Özellikle de bir haftadan daha uzun süren boğaz sorunlarında kulak burun ve boğaz hastalıkları uzmanlarına danışmanızda ve detaylı bir muayeneden geçmenizde fayda vardır. Boğaz hastalıkları isimleri haricinde bunlarla ilişkili olabilen “Boğaz yanmasına ne iyi gelir?”, “Boğazda gıcık nasıl geçer?” ve “Balgam renkleri nelerdir?” gibi diğer konu başlıklarımızı da inceleyerek konu özelinde daha kapsamlı bilgiler edinebilirsiniz.
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
