Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO, DSÖ) göre her yıl dünya çapında yaklaşık bir milyar insan gribe yakalanır. İnfluenza virüslerinin neden olduğu grip, akut bir solunum yolu enfeksiyonudur ve dünyanın her yerinde yaygındır. Semptomlar enfeksiyondan 1-4 gün sonra başlar ve genellikle yaklaşık bir hafta sürer. Geçmeyen grip ise belirtilen süreden daha uzun süren grip olarak açıklanabilir. Grip, insanlar arasında öksürükle veya hapşırıkla kolayca yayılır. Aşılama ise grip hastalığından korunmanın en iyi yoludur.1 Bu yazıda, sıklıkla merak edilen “Geçmeyen grip için ne yapılmalı?” ve “Geçmeyen grip belirtileri neler?” gibi soruların kapsamlı yanıtlarını bulabilirsiniz.
Geçmeyen Grip Neden Olur?
Tıp terminolojisinde geçmeyen grip diye bir rahatsızlık bulunmasa da gribin beklenenden uzun sürmesi bu isimle anılır. Temelde gribe yol açan influenza virüsü tarafından enfekte olan kişide grip belirtileri 2 gün sonra başlar. Bu belirtiler arasında, ani başlangıçlı ateş, genellikle kuru tipte öksürük, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, şiddetli halsizlik yorgunluk, boğaz ağrısı ve burun akması sayılabilir. Geçmeyen grip ve öksürük varlığında ise öksürük şiddetli olabilir ve 2 hafta ya da daha uzun sürebilir. Grip varlığında ortaya çıkan belirtilerin, herhangi bir tıbbi müdahale gerekmeksizin 1 hafta içinde iyileşmesi beklendiğinden öksürüğün devam etmesi uzun süre geçmeyen grip olarak adlandırılır. Ayrıca grip, yüksek risk altındaki bireylerde farklı rahatsızlıklara; kronik hastalığı olanlarda ise hastalıklarına ait belirtilerin kötüleşmesine de yol açabilir. Şiddetli vakalarda grip, zatürre ve sepsise yol açabilir. Tüm bunlar geçmeyen grip sebebi olarak sıralanabilir. 1 Ancak bazı durumlarda burun akıntısı ve öksürük gibi semptomlar, grip ile soğuk algınlığının karıştırılmasına da yol açabilir. 2 Bu nedenle nezle ve soğuk algınlığı arasındaki farklar hakkında bilgi sahibi olunması önemlidir.
Grip hastalığına yol açan influenza virüsünün A, B ve C tüleri, insanları enfekte eden yaygın türlerdir. İnfluenza A ve B mevsimseldir yani insanlar, çoğunlukla kış aylarında bu virüsler tarafından enfekte edilir ve C’ye kıyasla daha şiddetli semptomlara sahiptir. İnfluenza C ciddi belirtilere neden olmaz ve mevsimsel değildir. Vaka sayısı yıl boyunca hemen hemen aynı kalır. Kişinin hangi tip influenza virüsüne maruz kaldığı, grip belirtilerinin şiddetinin ve süresinin farklılaşmasına neden olabilir. 2 Geçmeyen grip ve boğaz ağrısı gibi şikayetlerin nedenlerinden biri de budur.
Grip, okullar ve bakımevleri gibi kalabalık alanlarda hızla ve kolayca yayılabilir. Enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında, virüs içeren damlacıklar havaya yayılır ve yakındaki sağlıklı kişilere bulaşabilir. Virüs ayrıca grip virüsleri ile kontamine olmuş yani virüs bulaşmış ellerden de yayılabilir.1 Sıklıkla Ekim ile Mayıs ayları arasında meydana gelen geçmeyen grip, genellikle Aralık ve Şubat aylarında zirve yapar. Bu dönemde geçmeyen grip açısından risk grubunda bulunan kişilerin gripten korunmak için bazı önlemler alması önerilebilir. Geçmeyen grip nedenleri olarak da bilinen risklerden kaçınmak için elleri sık yıkamak; yüz, ağız, burun ve gözlere dokunmaktan kaçınmak bunlardan bazılarıdır. Ancak geçmeyen grip için alınabilecek en iyi önlemin aşılama olduğu unutulmamalıdır.2
Bir Türlü Geçmeyen Grip Nasıl Geçer?
Bir kişinin gribe maruz kalmasından ve gribe yakalanmasından semptomların başlamasına kadar geçen süre yaklaşık iki gündür, ancak yaklaşık bir ila dört gün arasında değişebilir. Grip olan kişiler, hastalıkları başladıktan sonraki ilk 3 ila 4 günde hastalık en bulaşıcı evrededir. Bazı durumlarda ise semptomların ortaya çıkmasından bir gün önce ve hastalandıktan sonraki beş ila yedi güne kadar başkalarına bulaştırabilir. Ayrıca geçmeyen grip ile mücadele eden insanlar, özellikle küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, hastalığı başkalarına daha uzun süre bulaştırabilir. Toplum sağlığının korunması için bireylerin gerekli önlemleri alması önemlidir. 3
Gribe yakalanan kişilerin bir çoğu, herhangi bir medikal tedaviye gerek duymaksızın kendiliğinden iyileşir. Bu süreçte gribe iyi gelen yemekler yemek ve bol sıvı tüketmek, belirtilerin ortadan kalkmasına ya da hafiflemesine yardımcı olabilir. Gribin iyileşme süresi 1 haftadır ve bu süreden daha uzun süren vakalarda geçmeyen grip rahatsızlığından söz edilebilir.4 Gribe bağlı farklı komplikasyonların gelişmesi ile ortaya çıkan bu tabloda farklı belirtiler de görülebilir. Bu durumda geçmeyen gribin tedavisi için doktora başvurulması ve ilgili hastalığın tedavi edilmesi önemlidir.
Geçmeyen Grip Neyin Habercisi Olabilir?
Grip, genellikle belirtilerin kolay atlatılması için soğuk algınlığına iyi gelen yemekler, grip çayları ve istirahat gibi evde uygulanabilen yöntemlerle atlatılır. Gribe yakalanan kişilerin belirtilerinin çoğu birkaç gün ila iki haftadan daha kısa sürede iyileşir. Ancak bazı kişilerde ve çocuklarda geçmeyen grip farklı rahatsızlıkların habercisi olabilir. Sinüs ve kulak enfeksiyonları gribin orta dereceli komplikasyonlarının örnekleri arasında sayılabilir.5
Pnömoni ise ya tek başına ya da grip virüsü enfeksiyonundan kaynaklanabilen önemli bir komplikasyondur. Gribin tetiklediği diğer olası ciddi komplikasyonlar arasında miyokardit, ensefalit veya miyozit gibi daha ciddi rahatsızlıklar sayılabilir. Grip enfeksiyonu, vücutta aşırı bir inflamatuar tepkiyi tetikleyerek farklı sağlık sorunlarına da yol açabilir. Grip ayrıca kronik rahatsızlıkları daha da kötüleştirebilir. Örneğin astımlı kişiler grip olduklarında astım atakları yaşayabilir. 5
Herkes, hatta sağlıklı insanlar bile gripten hastalanabilir ve griple ilgili ciddi sorunlar her yaştan bireyin başına gelebilir. Fakat bazı kişilerin hastalanmaları halinde gribe bağlı komplikasyonlar geliştirme riski daha yüksektir. Bu, 65 yaş ve üstü kişileri; astım, diyabet veya kalp hastalığı gibi bazı kronik rahatsızlıkları olan her yaştan bireyi, hamileleri ve 5 yaşından küçük çocukları, özellikle de 2 yaşından küçük çocukları içerebilir. 5
Geçmeyen Grip Sorununda Ne Zaman Hekime Başvurulmalıdır?
Grip varlığında belirtilerin gözden geçirilmesi önemlidir. Hafif şiddette semptomları olan bireyler hastalığı başkalarına bulaştırmamak için evde kalmalı, dinlenmeli ve bol miktarda sıvı tüketmelidir. Ancak belirtilerin kötüleşmesi durumunda tıbbi yardım almak için doktora başvurulmalıdır. 1 Nefes almada güçlük, nefes darlığı, devam eden baş dönmesi, nöbet atağı, şiddetli kas ağrıları, morarma gibi belirtilerin varlığında ise en yakın acil servise başvurulmalıdır. 4
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre gebelerin, 59 aydan küçük çocukların, 65 yaş ve üzeri bireylerin, kronik hastalığı olanların, kemoterapi alanların ve immunsupresif tedavi görenlerin, bir an önce doktora başvurmaları gerekir. 1
Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
