Klima Çarpması Nedir? Klima Hastalığına Ne İyi Gelir?

Klima çarpması, sıcak havalarda klimanın yanlış kullanımı sonucunda ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Klimanın aşırı soğuk ayarda çalıştırılması, filtre temizliği ve bakımlarının zamanında yapılmaması gibi yanlış uygulamalar, klima hastalığı veya klima çarpması olarak adlandırılan duruma yol açabilir. Bunun yanı sıra doğru klima kullanımı ise ortamın havasının daha sağlıklı ve temiz kalmasına yardımcı olabilir. “Klima hasta eder mi?” sorusunun yanıtını merak ediyor veya klima hastalığı belirtileri, tedavisi gibi konularda bilgi almak istiyorsanız yazımızın devamını inceleyebilirsiniz.

Klima Çarpması Nedir?

Klima çarpması, serinleme amacıyla kullanılan klimaların yanlış kullanımına bağlı olarak gelişebilen bir sağlık sorunudur. Özellikle klimaya alışkın olmayan kişiler için klima çarpması riski daha yüksektir. “Klima neden hasta eder?” sorusunun yanlış kullanım ile ilişkili olan birden fazla yanıtı olabilir. Ortamı serinleten ve havadaki partikülleri filtreleyerek havayı temizleyen klimalar, filtreleri temizlenmediği takdirde bakteriler ve küfler için bir birikim alanı oluşturur. Böyle bir durumda klimanın kullanılmaya devam etmesi, söz konusu mikroorganizmaların sürekli olarak ortama yayılmasına neden olarak çeşitli sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. Bunlardan en yaygını üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Bununla birlikte soğuk ve sıcak ortamlar arasında geçiş yapmak, çok düşük derecede çalışan bir klimaya maruz kalmak, klimanın yönünü doğrudan kişi üzerine yönlendirmek veya fan ayarını yüksek tutmak gibi pek çok durum klima hastalıkları için risk oluşturur. Ayrıca klimalar, ortamı serinletmek için nem oranını düşürür. Havanın kuruması, sürekli olarak nemsiz havaya maruz kalan kişiler için solunum yolları ve cilt sağlığı üzerinde olumsuz bir etki oluşturabilir. ¹

Klima Ne Gibi Hastalıklar Yapar?

“Klima insanı hasta eder mi?” sorusu kadar sık sorulan bir diğer soru da klimanın hangi hastalıklara yol açabileceğidir. Yanlış kullanılan klimaların en sık neden olduğu hastalıklar solunum yolu hastalıklarıdır. Enfeksiyonlar gibi bazı solunum yolu hastalıklarına yanlış kullanım sonucunda doğrudan yol açabilen klimalar, astım veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi hastalıklarda ise semptomları kötüleştirebilir. Genel olarak klimaların yol açtığı hastalıklardan bazıları şu şekildedir:^{1 2}

• Grip ve soğuk algınlıkları
• Bronşit
• Bronşiyolit
• Zatürre
• Akciğerleri etkileyen enterovirüs enfeksiyonları
• Krup hastalığı
• Alerjik hastalıklar
• Lejyoner hastalığı

Sağlıklı bireylerde çok soğuk ayarda çalışan klimalara maruz kalmak, solunum yollarında astım gibi daha önceden bulunan hastalıkları kötüleştirebilir. Hava sıcaklığının hızlı bir şekilde düştüğü koşullarda, özellikle de 5 dereceden daha fazla bir sıcaklık değişimi olduysa solunum sistemi üzerinde olumsuz etkilerin görülme olasılığı artar. Bu etki en çok astım ve KOAH gibi hastalıkları olan kişileri etkiler. Klimanın hasta etmemesi için böyle ani sıcaklık değişikliklerinin önlenmesi şarttır. Klimaların doğru kullanımı ise hastalığa yol açmanın aksine, daha temiz bir hava ve daha ideal bir ortam sıcaklığı sağlayarak hastalıklardan korunmanıza yardımcı olabilir.³

Klima Hastalığı Nasıl Olur?

Klima hasta ediyor diyen kişi sayısı oldukça fazla olmasına karşın klimanın nasıl ve hangi durumlarda hastalığa yol açtığı çok fazla bilinmemektedir. Klima doğrudan hastalıklara yol açmasa da, bazı hastalıklara neden olan bakteriler, mantarlar, virüsler gibi patojenlerin havada dolaşmasına neden olabilir. Bu durum filtresi değiştirilmemiş veya temizlenmemiş bir klimanın içerisinde yaşayan mikroorganizmalardan kaynaklanabilir. Öte yandan klimanın çok soğuk ayarda çalıştırılması, kanat açısının tavana veya yere doğru değil de kişi üzerine konumlandırılması gibi durumlar da klima hastalığının oluşumuna neden olabilir. ⁴

Klima Çarpması Belirtileri Nelerdir?

Klima çarpması belirtileri, genel olarak solunum yolu hastalıkları belirtileri ile paralel özelliktedir. En yaygın görülen klima hastalığı belirtileri arasında şunlara yer verilebilir:^{1 4}

• Burun tıkanıklığı
• Hırıltılı solunum
• Boğaz ağrısı
• Nefes almada güçlük
• Öksürme ve hapşırma
• Yüksek ateş
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Yorgunluk ve bitkinlik
• Sindirim sorunları
• Gözlerde kızarıklık ve sulanma

Klima çarpması, genellikle soğuk ayarda çalıştırılan klimalarda gözlenen bir durumdur. Yukarıdaki belirtiler de soğuk klima çarpması belirtileri olarak tanımlanabilir. Ancak bazı durumlarda sıcak ayarda çalışan klimalara uzun süre veya doğrudan maruz kalmak da çeşitli semptomları beraberinde getirebilir. Sıcak klima çarpması belirtileri olarak tanımlanabilecek bu semptomlar arasında baş ağrısı, vücut ısısında yükselme, ciltte kızarıklıklar, hızlı solunum, bulantı ve kusma gibi durumlar yer alabilir. ⁵

Klima Çarpması Nasıl Tedavi Edilir?

Klima çarpması sorunu yaşayan pek çok kişi “Klima çarpması nasıl geçer?”, “Klima çarpmasına hangi ilaç iyi gelir?” gibi soruların yanıtlarını aramaktadır. Klima kaynaklı gelişen hastalıklarda uygulanan spesifik bir tedavi yöntemi yoktur. Tedavi, hastalığın kaynağına bağlı olarak değişkenlik gösterir ve genellikle semptomların giderilmesine yöneliktir. Öncelikle hastanın ısı ve nem dengesi sağlanmış bir ortamda tutulmasına özen gösterilmiştir. Bakteriyel veya viral enfeksiyonlardan kaynaklı bir solunum yolu enfeksiyonu gelişmişse enfeksiyon etkenine bağlı olarak antibiyotik veya antiviral ilaçlardan yararlanılarak tedavi gerçekleştirilebilir. Yüksek ateş söz konusu ise ateş düşürücü ilaçlardan yararlanılabilir. Aynı zamanda baş ve vücut ağrılarının giderilebilmesi için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Burun tıkanıklığı söz konusu ise tuzlu su veya dekonjestan içerikli burun spreyleri ve damlalardan yararlanılabilir. Boğaz ağrısı için boğaz pastilleri veya spreyleri, öksürük sorunu için öksürük şurupları reçetelendirilebilir. Bu gibi tedavi yaklaşımlarından hangisi veya hangilerine ihtiyaç duyulduğu hekim tarafından belirlenmelidir. Hekim tarafından reçetelendirilmemiş olan herhangi bir ilaç bilinçsiz olarak kullanılmamalıdır.²

Klima Çarpması Nasıl Önlenebilir?

Yukarıda da belirtildiği gibi klimalar, uygun şekilde kullanıldıkları takdirde sağlık üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Bu nedenle doğru klima kullanımı ile klima çarpmaları tamamen önlenebilir. Bunun için dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır: (1, 7)

• Doğru sıcaklık ayarları: Yaz aylarında klima kullanımı için ideal sıcaklık ayarı 23-24 derecedir. Klima çalıştırılırken sıcaklık ayarı bunun altına indirilmemelidir. Yaygın yapılan bir yanlış, odanın hızlı serinlemesi için 18 derece gibi klimanın en düşük sıcaklık ayarını tercih etmektir. Bu durum aniden soğuğa maruz kalmanıza yol açarak hastalık riskini çok büyük oranda artırır.⁷
• Ani sıcaklık değişimlerinden kaçınmak: Klima hastalıklarının önemli nedenlerinden bir tanesi de ani sıcaklık geçişleridir. Hastalıklardan korunmak adına klimalı bir ortamdan aniden sıcak bir ortama ya da sıcak bir ortamdan aniden klimalı, fazlasıyla soğumuş bir ortama geçiş yapılmamalıdır. Ortamlar arası geçişlerde vücudun sıcaklığa adaptasyon süreci için zaman tanınmalıdır.
• Düzenli bakım ve filtre temizliği: Klimaların hastalığa neden olabilecek patojen mikroorganizmalara ev sahipliği yapmaması için düzenli aralıklarla filtre değişimi, temizlik ve bakım işlemleri yaptırılmalıdır. 
• Ortamın nem düzeyinin ayarlanması: Klimalar çalışma prensipleri gereği ortamdaki nemi uzaklaştırarak hızlı bir serinleme sağlar. Bu etki ile kuruyan hava uzun süre klimalı ortamda vakit geçirildiğinde solunum yolları ve cilt sağlığında olumsuz etki oluşturabilir. Bu etkilerden korunmak adına oda nemlendiricilerinden yararlanılabilir veya zaman zaman klima kapatılarak oda havalandırılabilir. Cilt ve göz kuruluğunun önlenmesi için nemlendirici kremler ve göz damlalarından yararlanılabilir. Ayrıca bol bol su tüketimi de vücudun su dengesini korumaya yardımcı olacaktır.

Klima Çarpması Kaç Günde Geçer?

“Klima çarpması ne iyi gelir?” sorusu kadar sık sorulan bir diğer soru da klima çarpmasının kaç günde geçeceğidir. Çoğu zaman klima çarpmasının yol açtığı soğuk algınlıkları birkaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşir. İyileşme sürecinin en fazla 7-10 gün içerisinde tamamlanması beklenir. Ancak şiddetli viral enfeksiyonlar veya zatürre gibi daha ciddi bir durum gelişmişse iyileşme süreci de hastalığın şiddetine bağlı olarak uzayabilir. Belirtilerin bir hafta gibi bir süre içerisinde iyileşmeye başlamaması, 38 derecenin üzerinde dirençli bir ateşin olması, nefes darlığı gibi ciddi semptomların görülmesi halinde vakit kaybedilmeksizin sağlık kuruluşlarına başvurulması önerilir.⁸

Klima çarpmasının önlenebilmesi için klima temizliği ve bakımlarının düzenli olarak yaptırılması oldukça önemlidir. Bununla birlikte doğrudan klima altında vakit geçirmemek, nemli kıyafetlerle klimalı ortamlara girmekten kaçınmak, klimanın kullanıldığı ortamı ara ara havalandırmak gibi önlemlere dikkat ederek klima kullanımına sağlığınızdan ödün vermeden devam edebilirsiniz. Ek olarak ”Alerjik rinit belirtileri”, “Nezleye ne iyi gelir?” gibi farklıkonu başlıklarımızı da inceleyerek konuyla ilişkili faydalı bilgiler edinebilirsiniz. 

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.